Το Καλύτερο – Χειρότερο Επίπεδο

Από τον Γιάννη Δήμουλά

Αφήστε για λίγο μπαγκέτες, μετρονόμους και την φωτοτυπία του Stick Control με
τον λεκέ από την κούπα του καφε, και αν θέλετε, αναρωτηθείτε αν το παρακάτω σενάριο
σας φαίνεται γνωστό:
Έχεις κάνει την μελέτη σου στα τραγούδια, είσαι σε καλή φόρμα, άλλωστε μπορείς
να παίξεις το Syncopation με 123,78 διαφορετικούς τρόπους, παίζεις με την μπάντα για
2 χρόνια, δεν είστε και άγνωστοι, έκανες και ένα καλό ζέσταμα δοκιμάζοντας το νέο
TripleFlam9strokeParadiddlediddle(…!…) στο pad. «Yeah man, θα βγω και θα #@!)&^)&…»
Και βγαίνεις. Και δίνεις το 1ο Countoff… και…: «Ώπα φίλε! Κάτι γίνεται εδώ!
Υποτίθεται ότι θα ούρλιαζε ο κόσμος από έκσταση και θα χοροπήδαγε μαζί με το
syncopated pattern που παίζω στην κάσσα… Τι συμβαίνει? Τα χέρια δεν “ακούνε”… αυτό
το κάθισμα…δεν βολεύομαι καθόλου. Μάλλον ο μπασσίστας πείραξε το ύψος ή/και
πριόνισε το ένα πόδι για να με κάνει ρεζίλι… και αυτό το TripleFlam9strokeParadiddlediddle
ακούγεται σαν να κατρακυλούν τα τύμπανα από τις σκάλες, με εμένα να ακολουθώ και να
πέφτω πάνω τους…»
Μπορεί σε μια ταινία με Looney Tunes(τιμή και δόξα στον Wile E. Coyote-
επάγγελμα: Genius!!) ίσως τα παραπάνω να ευσταθούσαν. Αν και προτείνω να κάνετε μία
μόνο ερώτηση(drum roll please): «Μήπως φταίω εγώ»?
Αφήστε με να σας εξηγήσω μέσα από προσωπικά παραδείγματα: η εξέλιξη μου σαν νεαρός
μουσικός ήταν (και είναι ακόμη, αν και σε μικρότερο βαθμό)γεμάτη αντιθέσεις. Μία μέρα
έπαιζα “OK”, τρείς χάλια, μία πολύ καλά κλπ, κλπ. Η περιοδικότητα άλλαζε με όποιον
συνδιασμό μπορείτε να σκεφτείτε. Η μόνη σταθερά ήταν “οι πολύ καλές μέρες”…
μειοψηφούσαν ! Το φαινόμενο έγινε ακόμη πιο έντονο όταν άρχισαν τα live gigs,
επαγγελματικά ή όχι: ένα καλό, δύο χάλια, ένα super, 1 “δεν θέλω να το θυμάμαι”…
καταλαβαίνετε την εικόνα και ελπίζω, και την σύγχυση στο μυαλό ενός νέου drummer,
ειδικότερα όταν κατηγορείται ανοιχτά ή πισώπλατα από τους band mates πως για οτιδήποτε
στράβωσε στην συναυλία, φταίει αυτός. Όσο και να το έψαξα μόνος μου,
απάντηση δεν μου έδωσα(μετά από αρκετό καιρό ανακάλυψα ότι έψαχνα σε λάθος μέρος,
αλλά περισσότερα για αυτό, παρακάτω). Ναι, το καταλάβαινα ότι η εφηβεία είναι μια
ρευστή περίοδος, ειδικά όσον αφορά την συναισθηματική κατάσταση των νέων. Σπουδές,
γονείς, έρωτες, αυξανόμενες απαιτήσεις και πολλά άλλα. Αλλά ρε γ@μw τ0…(con fuoco: με
φλόγα!): «εγώ ξέρω τι θέλω να κάνω. Θέλω να παίζω μουσική…δεν είμαι σαν και εσάς
μικροί και ανόητοι νεανίσκοι που δεν ξέρετε τι θέλετε, που περνάτε ατελείωτες ώρες σε
cafe, που..που…που…Χα! ΕΓΩ έχω στόχο, εξασκούμαι 4-5 ώρες την ημέρα…(molto
ralletanto, pp…μην ακουγόμαστε κιόλας…)…για να παίζω μία καλά και τρεις ασ’τα να πάνε…» Αφού ο εγωισμός πληγώθηκε αρκετά ώστε να ζητήσω βοήθεια, απευθύνθηκα προς τους
δασκάλους μου. Περιέγραψα την κατάσταση….αναρωτήθηκα μήπως είναι κάτι που τρώω
και παίζω με τόσο μεγάλη απόκλιση! Η καλοπροαίρετη και καθόλα ορθή απάντηση: «μην
κάνεις έτσι. Είναι θέμα εμπειρίας, συνέχισε να μελετάς και με την πάροδο του χρόνου θα
παίζεις όλο και καλύτερα» δεν με ικανοποίησε 100%. Διαισθητικά ήξερα ότι και κάτι άλλο
θα πρέπει να συμβαίνει. Το επιβεβαίωσα όταν, ενώ συνέχισα την πολύωρη μελέτη, μαζί της
συνεχίστηκε και το σκωτσέζικο ντους του “1 παίζω-3 σέρνομαι”.
Κάποια στιγμή, αφού διαπίστωσα ξανά και ξανά ότι η συνεχιζόμενη και αυξανόμενη
μελέτη δεν λύνει το πρόβλημα(αντίθετα θα έλεγα…όσο εξελισόμουν “τεχνικά” τόσο με
αυτομαστίγωνα που πήγα χάλια σε αυτό το gig), αποφάσισα να αφήσω τις μπαγκέτες
και την μελέτη για κάνα μήνα και να ψάξω-σωστά αυτή τη φορά- τι μου συμβαίνει…. Την
στιγμή που συνειδητά έκανα αυτή την επιλογή, έγιναν δύο πράγματα που έβαλαν τον τροχό
σε κίνηση: «Ένα μήνα? Είσαι με τα καλά σου? Θα χάσεις την τεχνική σου, θα ξεχάσεις να
διαβάζεις, θα βγάλεις σπυράκια, θα σου καεί το video,θα σε παρατήσει η γκόμενα…ΗΡΘΕ
ΤΟ ΤΕΛΟΣ»!…ακούστηκε η φωνή στο κεφάλι μου. Πριν καλέσετε ένα καλό ψυχιατρικό
ίδρυμα, αναλογιστείτε αν και εσείς έχετε ακόμη έναν “εαυτό”, ένα διαβολάκι στον ώμο
σας, που σας προτρέπει να κάνετε ή να μην κάνετε το ένα ή το άλλο. Συνειδητοποίησα
εκείνη τη στιγμή ότι:
1)πρέπει να είμαστε τουλάχιστον δύο-τρεις “Γιάννηδες” σε αυτό το σώμα, και
2)την ετυμολογία της λέξης “συμβαίνει”(συν-βαίνει: αυτό που πορεύεται, πηγαίνει μαζί).
Μαζί μου λοιπόν, πήγαινε σε παράλληλη πορεία ένας άλλος, κατα βάση,
αυτομειοτικός εαυτός.
“Αυτός” λοιπόν (δηλαδή εγώ…!)είχε διδαχθεί , εκπαιδευτεί κλπ.,
ότι δεν αξίζει όσο οι τύποι που έβλεπε στις βιντεοκασσέτες (youtube & DVD ντεν υπήρχανκαρντιά μου…), ότι το “Θέλω να γίνω ο καλύτερος drummer του κόσμου” δεν πρόκειται
να γίνει…ΕΚΤΟΣ, αν μελετάς 18 ώρες την ημέρα και ασπαστείς την τυμπανοκαλογερική(!).
Βλέπετε το παράδοξο, την παγίδα? “Είσαι άχρηστος, ΑΛΛΑ για να γίνεις χρήσιμος, πρέπει
να μελετάς, να είσαι ένα “practice junkie”, να πέφτεις σε κατάθλιψη μετά από οποιοδήποτε
αρνητικό σχόλιο…. ότιδήποτε ΕΚΤΟΣ από το να αφεθείς και να είσαι απλά χαρούμενος
που παίζεις”. Έτσι λοιπόν κατάλαβα πως αντί να εξασκούμαι με χαρά, είχα εθιστεί στην
εξάσκηση, ως αποτέλεσμα του “καλύτερος drummer αλλιώς δεν αξίζω κλπ κλπ”. Και ο
εθισμός σε οποιοδήποτε πράγμα/δραστηριότητα δεν νομίζω ότι μας εξυπηρετεί.
Αυτός λοιπόν, ή μάλλον για να το διατυπώσω πιο σωστά, αυτό το κομμάτι του
εαυτού μου, συνέβαινε, συμπορευόταν, αντλούσε ενέργεια από….Guess what? Τις σκέψεις
μου (οι λέξεις “ενέργεια” και “σκέψεις” είναι επίτηδες τονισμένες. Keep reading!). Ήταν
θέμα, και ακόμη είναι-θα ήμουν ανιλεικρινής αν υποστήριζα ότι το έχω λύσει εξολοκλήρου
-το ποιος/ποιο κομμάτι θα επικρατήσει.
Αρκετά χρόνια πριν, πάνω από μια δεκα…εμμμγκουχου..ετία, εν μέσω μιας νυχτερινής
ακρόασης του νέου CD ενός αγαπημένου συγκροτήματος διαβάζω στους στίχους: “I live
behind the Perfect Mask, erase the rule forever, I live behind the Perfect Mask, unleash the
truth forever” …and then it hit me, που λένε και στο χωριό μου! Μου ήρθε η εικόνα ενός
σχήματος: σε ένα κάθετο άξονα φανταστείτε το πάνω άκρο ως “Αλήθεια” (με ανώτερη
τιμή 100. Ο αριθμός είναι καθαρά ενδεικτικός, προφανώς και δεν υπάρχει τιμή και όριο)
και το κάτω άκρο ως “Κανόνες”. Ο όρος “Αλήθεια” αντιπροσωπεύει για τις ανάγκες μας, το
“βέλτιστο” παίξιμο, αυτό που ενφανιζόταν μία στις τέσσερις, χωρίς φυσικά,και ευτυχώς,
να υπάρχει ταβάνι, και οι “Κανόνες” αυτό που συνήθως συνέβαινε, οι υπόλοιπες τρεις
ημέρες χάλια παιξίματος. Σκέφτηκα ότι το ανώτερο όριο δεν μπορεί να μειωθεί, τι είδους
“Αλήθεια” θα ήταν τότε? Λιγότερο ισχυρή? Εξ’ ορισμού αυτό αποκλείεται!
Είναι το κάτω μέρος του άξονα, οι “Κανόνες”(ή το λιγότερο καλό παίξιμο, ή το ΕΓΩ, ή
Βαγγέλης…πείτε το όπως θέλετε!) που πρέπει να ανέβει: να αυξηθεί το επίπεδο του
χειρότερου επιπέδου! ‘Η αλλιώς το πόσο καλή είναι μια κακή σας μέρα! Ο γλόμπος πάνω
από το κεφάλι άναψε! Και αφού με θαύμασα αρκετά(…!…), έπρεπε να βρω και με ποιον
τρόπο θα γίνει αυτό. Παραθέτω λοιπόν παρακάτω, αυτό που εγώ σκέφτηκα και έβαλα σε
εφαρμογή:

1)Τεχνική. Μα φυσικά καλύτερη τεχνική. Όταν θες να πεις κάτι και δεν ξέρεις τις
λέξεις, ή τα γράμματα για να τις φτιάξεις , και το πώς θα τα βάλεις σε σειρά για να
δημιουργήσουν λέξεις/προτάσεις πρέπει να κάτσεις από την αρχή και να μάθεις το
αλφάβητο. Αλλιώς το μόνο που πηγάζει από εσένα(στο προκείμενο, τα τύμπανα)έιναι
ασυναρτησίες. Δεν θα σας δώσω καμμία άσκηση εδώ, υπάρχουν πολλοί καθηγητές που
μπορείτε να απευθυνθείτε καθώς και εκατοντάδες video και βιβλία. Όλα είναι αξιόλογα!
Μόνο μία συμβουλή/προτροπή: ότι και αν επιλέξετε αρχίστε να το μελετάτε (πέφτουν οι
στροφές του βινυλίου…)ΠΟΟΟΟΟΟΛΛΛΛΥΥΥΥ ΑΑΑΑΑΑΡΓΓΓΑΑΑΑΑΑΑ. Μην ανησυχείτε ότι
θα χάσετε την όποια ταχύτητα, θα επανέλθεί σε μερικούς μήνες και σε πολύ καλύτερη
ποιήτητα ήχου. Έριξα την ταχύτητα από οποιαδήποτε άσκηση έκανα στο 40bpm (και αφού
ανακάλυψα ότι ο ήχος που παρήγαγα ήταν….χμμμμ….ας μην εκφραστώ όπως θέλω….)
ανέβαζα κατά 1bpm την φορά. Χρονοβόρο? Ναι. Εμπιστευθείτε με, τα αποτελέσματα θα
σας δικαιώσουν!

2)Ενέργεια/πρόθεση. Ένας από τους δασκάλους μου, μου είχε δώσει τον εξής
ορισμό για αυτό το ασαφές και ομιχλώδες πράγμα που ονομάζουμε groove: «Groove είναι
η ενέργεια που βάζεις ΑΝΑΜΕΣΑ από τις νότες». Μου πήρε μερικά δευτερόλεπτα να κλείσω
το στόμα από την έκπληξη, και μετά τα «ναι βρε ηλίθιε, πως δεν το έιχες σκεφτεί» προς τον
εαυτό μου, κατάλαβα ότι η μουσική βρίσκεται στις πάυσεις, στο κενό ανάμεσα στις νότες.
Είναι δύσκολο να εξηγηθεί με λέξεις, και ευτυχώς δεν διδάσκεται. Έχω καταλάβει, και αυτό
μπορώ να το μοιραστώ, ότι η πρόθεση, η σκέψη και μόνο ότι είσαι ήδη εκεί, είναι αρκετή
για να εδραιώσεις το λεγόμενο feel, την αίσθηση που θες να δώσεις. Παράδειγμα:
παίζοντας ένα reggae beat, ο δάσκαλός μου, μου έλεγε να δω μπροστά μου παραλίες,
φοίνικες, και να (χασμουρητό)βααααριέμαιαιαιαια….! Τότε άρχισα να “πιάνω” την αίσθηση
της reggae. Επίσης καταλαβαίνω πως “groov-άρει το πράγμα” όταν αρχίζω και ανατριχιάζω!
Ναι, καλά διαβάσατε! Νιώθω ανατριχίλα όταν η ενέγεια ρέει χωρίς εμπόδια. Και να είστε
σίγουροι πως και το κοινό το καταλαβαίνει αμέσως! Σαν προσωπική διαπίστωση σας
εφιστώ την προσοχή στο να μην “σφιχτείτε”, κυρίως στα χέρια, στην προσπάθειά σας να
παράγετε πιο “καυτή” ενέργεια. Επίσης, φέρτε στο μυαλό σας την αίσθηση που είχατε από
μια super ημέρα. Όταν τα πάντα κύλαγαν με ροή, όταν υπήρχε αυτό το “κάτι” σε όλη την
μπάντα που έκανε την εμφάνισή σας, μια πολύ ευχάριστη ανάμνηση. Σίγουρα θα πρέπει να
θυμάστε πως νιώσατε. Φέρτε πάλι στο μυαλό σας αυτή την αίσθηση, “δείτε” την να
διαπερνά όλο το σώμα σας, και βγείτε να παίξετε!

3)Behind/On Top/Ahead of the beat. Αφορά τον μετρονόμο, και είναι σε άμεση
συνάρτηση με την προηγούμενη παράγραφο. Κατανοήστε ότι μπορεί να παίζεται ένα “x”
ποσοστό πιο αργά, και πάλι να είστε on time(πχ John Bonham)ή και λίγο πιο γρήγορα αλλά
να μην τρέχει. Όλοι οι μουσικοί το κάνουν, απλά είναι καλύτερα να ξέρεις ότι το κάνεις.
Εδώ έχει να κάνει και με την ιδιοσυγκρασία του καθενός. Προσωπικά μου είναι πιο εύκολο
να “σπρώξω” λίγο μπροστά, παρά να έχω ένα layed back feel. Για να το αναπτύξω αυτό,
άκουσα πολύ σχετική μουσική, και προσπάθησα να παίξω μαζί. Για ανάλογες περιπτώσεις
προτείνω το “Baduizm Live” της Erykah Bandu με τον Poogie Bell στα τύμπανα.

4)Χαλαρώστε! Σωματικά και, κυρίως, νοητικά. Αν και οι συνθήκες που επικρατούν
στα clubs/bars/live-άδικα δεν είναι και οι ιδανικότερες, αλλά άν μπορείτε, δοκιμάστε την
παρακάτω άσκηση χαλάρωσης: ιδανικά ξαπλώστε, ή καθίστε αναπαυτικά. Βγάλτε
παπούτσια(προυποθέτει προσωπική υγιεινή, έτσι?!)και σφίξτε όσο δεν πάει, τα δάχτυλα
των ποδιών κ το πέλμα για 15-20”. Χαλαρώστε και επαναλάβετε. Μετά προχωρήστε στις
γάμπες: σφίξτε τους μυς ώς εκεί που μπορείτε για 15-20”. Χαλαρώστε και επαναλάβετε.
Κάνετε το ίδιο ανεβαίνοντας προς τα πάνω: τετράκέφαλοι/δικέφαλοι στα πόδια, κοιλιακοί,
στήθος/πλάτη, δικέφαλοι/τρικέφαλοι στα χέρια, πύχεις, καρποί, δάχτυλα χεριών, ώμοι,
λαιμός και τέλος πρόσωπο και μυς του κεφαλιού. Μετά από αυτό θα πρέπει τουλάχιστον
σωματικά να είστε καλύτερα! Για νοητική χαλάρωση, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Το
μόνο που μπορώ να πω είναι:

5)Είναι απλά μουσική! Πάμε όλοι μαζί: 1 2 3 4: ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΜΟΥΣΙΚΗ! Δεν είναι το
σημαντικότερο πράγμα στον κόσμο, αν και πολύ από εσάς (και πριν κάποια χρόνια και εμού
συμπεριλαμβανομένου) σας βλέπω να θεριέυετε: «Τι λες ρε φίλε? Μουσική είναι ζωή, είναι
μαγεία, είναι…είναι…». Συμφωνώ, είναι ΟΛΑ αυτά, απλά υπάρχουν και άλλα. Ο εαυτός σας
και οι άνθρωποι που αγαπάτε για παράδειγμα. «Προσπαθείς υπερβολικά» μου είπε ένας
διάσημος drummer με τον οποίο είχα την τύχη και τιμή να κάνω μια σειρά
μαθημάτων. «Και τι να κάνω» ρώτησα με παράπονο(σνιφ, κλαψ, λυγμ….). «Να προσπαθείς
ΒΟΛΙΚΑ, ή ακόμη καλύτερα να μην προσπαθείς καθόλου». Με γρίφους μιλάς γέροντα
(αστεϊσμός και όχι μπηχτή για ηλικία!)πήγα να του πω, αλλά στην τότε νοητική μου
κατάσταση, αυτό μπορούσα να καταλάβω. Μετά από πολύ καιρό το έπιασα: μην πιέζεστε,
είναι μόνο μουσική!

6) Μην προσκολλάστε στα αποτελέσματα, κάντε λάθη! Και τί έγινε αν κάνατε λάθος,
ξεχάσατε ένα μέρος, σας έπεσε η μπαγκέτα, ή οτιδήποτε άλλο. Είστε αυτόματα
κατάπτυστος και πρέπει να καείτε στο πυρ? Και τι έγινε αν σε κάποιον δεν άρεσε το στυλ/
παίξιμο/drumming σας? Δεν γίνεται να ικανοποιήσουμε τους πάντες. Μην παγώνετε αν στο
κοινό αναγνωρίσετε τον “τάδε”. Συνήθως οι σωστοί επαγγελματίες και σπουδαίοι μουσικοί
δεν πάνε να δουν μια μπάντα για να την κριτικάρουν. Κάντε ότι κάνετε συνήθως και σας
εγγυώμαι ότι με αυτόν τον τρόπο ο “τάδε ” θα σας δώσει τα εύσημα. Παίζοντας “αμυντικά”
για να μην κάνετε λάθη ή παίζοντας “υπερβολικά” για να εντυπωσιάσετε είναι σίγουρος
δρόμος προς την αντίθετη κατεύθυνση. Σαν ένα μικρό τρικ, για να παίξετε με το μυαλό σας,
φανταστείτε ότι κάθε φορά που βγαίνετε για συναυλία είναι ο αγαπημένος σας drummer/
μουσικός στο κοινό και σας παρακολουθεί. Φανταστείτε το έντονα, σε σημείο που να τον
βλέπετε! Μετά βγείτε και παίξτε όπως θα παίζατε. Έτσι όταν πραγματικά θα είναι κάποιος
στο ακροατήριο, θα είστε “προπονημένοι”!
Με τους παραπάνω τρόπους η κακή σας μέρα γίνεται όλο και πιο καλή, ή πιο
σωστά, εδραιώνεται λίγο ψηλότερα στη κλίμακα. Το “μειονέκτημα” είναι ότι όσο αυξάνεται
το χειρότερο επίπεδο, τόσο πιο σπάνια θα βιώνουμε μια ”super” ημέρα. Αλλά! Σχεδόν όλες
οι φορές δεν θα πέφτουν κάτω από αυτό το επίπεδο, και μόνο εσείς θα ξέρετε τα
περιθώρια βελτίωσης. Όταν το “χειρότερο” επίπεδο φτάσει πολύ κοντά στην “Αλήθεια”,
τότε όλες οι μέρες, όλα τα gigs θα είναι super!

ΧΑΛΑΡΩΣΤΕ ΚΑΙ ΧΑΡΕΙΤΕ ΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ!